Henry Miller, ahlaksız politikacılar, işgüzar yargıçlar tarafından yasaklanan ve sansürlenen, vatandaşları bilgilendiren bir yazardı. Zevklerle, üzüntülerle, umutsuzluklarla, karamsarlıklarla ve cümlelerle dünyanın işleyişine ve kişisel çıkarlara isyan bayrağını yükseltirken, yalnızlığı anlayıp anlatarak, çevresindekileri incitmeden, ötekileştirmeden yeni yaşama biçimleri keşfetti. ‘Oğlak Dönencesi’nde şöyle dedi: “Arkadaşlığın gerçek anlamını anlamak için insanın arkadaşlarından kopması gereken zamanlar vardır. Bunu söylemek garip gelebilir ama bu kitabın keşfi bir silahın, benim kullandığım bir cihazın keşfinden farklı değildi. çevremde artık benim için bir anlam ifade etmeyen arkadaşlarımı yaralayabilirdim. Bu kitap bana bir dost kazandırdığı için arkadaşım oldu.” “Bana hiçbir şeye ihtiyacım olmadığını öğretti. Bana yalnız kalma cesaretini verdi ve yalnızlığın değerini anlamamı sağladı.”
İkiyüzlülüğe, çıkarcılığa, yalancılığa, dünyayı kamplara bölmek için silaha sarılanlara, savaş çığırtkanlığı yaparak insanların köleleştirilmesine karşı çıkan Miller, kimi zaman erotizm içeren, kimi zaman özgürlük ve bireysellik çabası içinde olan metinler yazarak sisteme başkaldırdı. endişesini en basit şekilde. Yani akıntıya karşı kürek çekerek, zamanın ruhuna ve çürümeye karşı durarak yaşamaya ve yazmaya çabaladı.
Daha güzel bir dünya için yazan, gençliğini etkileyen acılardan, kaygılardan ve düzensizliklerden güç alan ve daha sonra ona yön veren Miller, kelimelerin gücüne ve dünyadaki bazı şeyleri değiştirebileceğine inanıyordu. ‘Yengeç Dönencesi’ndeki sözleri bunun göstergesiydi: “Zaman zaman patlayan, bizi yaralayan, yüreğimizi dağlayan, içimizden inlemeler, gözyaşları, küfürler koparan sayfaları okuyorsak, bilin ki bunlar sırtı duvara dayamış, tek savunması söz olan biri tarafından yazılmıştır; sözler. kişilik mucizesini dünyanın sahte ve ezici ağırlığından kurtarmak için kalpsizler tarafından yaratılmış işkence aletleridir.” ve her zaman tekerleklerden daha güçlüdür.”
Hemen her eserinde otobiyografik unsurlar barındıran Miller; Haksızlığa, insani yozlaşmaya, yalana karşı sevgiyle, edebiyatla, isyanla ilerleme kararlılığını hiç kaybetmedi. Miller, yazmanın kendisi için ne anlama geldiğini, yasaklanan, yargılanan ve sonrasında hak ettiği saygıyı gören kitaplarının yaratım sürecini anlattığı notları ve mektuplarıyla bizi karşılıyor; ‘Yazmak Üzerine’ onun yazma ve yaşama acısının bir yansımasıdır.
‘TARİH ÖNCESİ TABLO’
Miller, yazmakla yaşamak arasında ayrım yapmazken, kendini güvende hissettiği tek yerin babasının terzi dükkanından aldığı bol çekmeceli çalışma masası olduğunu söylüyor. Başta ‘Oğlak Dönencesi’ ve ‘Yengeç Dönencesi’ olmak üzere pek çok kitabını, düşündüğü ve yaşamanın acısını çektiği bu masada yazıyor. Yine o masada dünyayı anlamaya, insanları tanımaya, kendini bulmaya çalışır. Kendini taş evresinden gelmiş biri gibi hissederek “bir çıkış yolu bulmaya, bir kelimeyi ve bir cümleyi yakalamaya” çalışır.
Miller, yazmanın zihinle ve mantıksızlıkla el ele gittiğini işte o masada bir kez daha fark etti; Kendisiyle yüzleşiyor ve orada yaptıklarının ya da yapmadıklarının hesabını veriyor: Kısacası yazıyor ve yazının ne olup ne olmadığını düşünmeye başlarken kitaplarındaki hikayelere, Dadaistlerin varlığına dalıyor. ve Sürrealistler yeni bir dünyayı anlatıyor: “Hayatın yok edilemeyeceğini, zamanın tamamen şimdi olduğunu yeni yeni anlamıştım. Tüm hayatımı bir göz atmak için harcadığım bir gerçeği inkar etmemi mi bekliyorlardı benden? Bekliyorlardı şüphesiz. Eğer olsaydı. Duymak istemedikleri şey ise hayatın yok edilemeyeceğiydi. Onların kıymetli yeni dünyaları masumlarındı. “Yıkım, tecavüz, yağma, azap ve yıkım üzerine kurulmamış mıydı? Her iki kıta da ihlal edildi; Her iki kıtada da değerli olan her şey yağmalandı.”
Miller, “tarih öncesi masasında” geçmiş ve şimdiki zaman hakkında düşünüp yazarken, yaşam ve ölümün ritminin nasıl değiştiğini görüyor. Hatta kitaplarının önemli bir bölümünde bunu açıklıyor. Söz konusu kısır döngüyü aşmanın yollarını arama öyküsüne ‘Yazma Üzerine’de yer verirken, “Ne pahasına olursa olsun hayatta kalmak gerekli değil; “Hayat çekilmez hale geldiyse bu tamamen yanlıştır” diyor. diyor.
Yazma Üzerine, Henry Miller, Çevirmen: Avi Pardo, 248 sayfa, Siren Yayınları, 2023.Miller, yazma ve yaşama öyküsünü anlatırken ona hayal kırıklıklarını ve başarılarını hatırlatıyor ve kağıda kalem bırakmanın anlamını sorguluyor: “Yazmak, diye düşündüm kendi kendime, istemsiz bir eylem olmalı. Kelimenin derin okyanus akıntısı gibi yüzeye çıkması gerekir. Bir çocuğun yazmasına gerek yoktur çünkü o saftır. İnsan bir insanın zehrini boşaltmak için yazar. Yanlış yaşanmış bir hayat. Masumiyetini yeniden yakalamaya çalışır ama bunu yaparak ( Tek yaptığı, kendi hayal kırıklığını tüm dünyaya bulaştırmaktır. Hayatını inançları doğrultusunda yaşayacak yürekte olan bir insan, bir roman yazmayı düşünmez.) tek satır. (…) Yazar, tıpkı bir politikacı ya da şarlatan gibi, sahtekârlıkla okur kitlesini kazanmaya çalışır; o da o olağanüstü nabzı tutmaya çalışır. “Doktor gibi reçete yazmayı, kendine yer edinmeyi sever.” Bin yıl geç de olsa bir güç olarak tanınmak, herkesin hayranlığını kazanmak.”
‘EDEBİYATLA İLGİLENMİYORUM’
Miller, yazma eyleminin kendisi için ne anlama geldiğini anlatırken aynı zamanda yöntemlerini de okuyucuyla paylaşıyor. Bazen uyurgezer gibi, bazen de konuşuyormuş gibi yazıyor; Çılgın insanlar ve melekler için kalemi kağıda dökmek istediğini belirtiyor. Bazı anlarda durduğunu ve hiçbir şey çıkmadığını hatırlıyor: “Bazen tek bir kelime bile yazmadan saatlerce daktilonun karşısında oturuyordum. Aklım çoğu zaman alakasız bir fikirle yanıyordu ama düşüncelerim sayfaya aktarılamayacak kadar hızlı akıyordu. Yaralı gibi dörtnala sürükleniyordum. bir savaş arabasına bağlanmış savaşçı.”
Yazar, başkaları “yaşadım” desin diye kitaplar yazmış; Miller bunun birçok şeyi dolaylı olarak deneyimlediğini söylüyor. Bu amaçla ve dertlerini anlatmak için zorlu bir yolculuğa çıkarken, geçmişin yazarlarını hatırlar ve döneminin yazılarını inceler.
“Derin bir çukur” olarak tanımladığı zihninden ve gözlemlerini nereye gömdüğünden bahseden Miller, “muhteşem bir hayat” olarak adlandırdığı yolculuğunun düşünme, yaratma ve bedelini ödeme aşamalarını anlatıyor. Edebiyat generallerinin rahatça uyuduğu, kendisi gibi insanların kavga ettiği, talimatlara direndiği, engellerle karşılaştığı ortamı hatırlıyor ve durduğu yeri şöyle açıklıyor: “Bir zamanlar ulaşılabilecek en yüksek hedefin insan olmak olduğuna inanıyordum ama şimdi bunun beni yok etmek için tasarlandığını anlıyorum. Bugün insan olmadığımı, topluluklara ve hükümetlere ait olmadığımı söylemekten gurur duyuyorum. Siyasi görüş ve ilkelerle hiçbir ilgim yok. İnsanlığın gıcırdayan çarkıyla hiçbir ilgim yok; ben dünyaya aitim! “
Robotlaşmayı ve statükoyu reddederek yaşamayı ve anlatmayı tercih eden Miller, hayatını ‘Yengeç Dönencesi’ öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırıyor ve bunun nasıl bir eşik olduğunu, dolayısıyla başına gelenleri de paylaşıyor. farklı şeylerle ilgileniyordu: “Yengeç Dönencesi edebiyat kariyerimin, hatta hayatımın dönüm noktasıdır. Hayatımın belli bir döneminde artık sadece kendim, arkadaşlarım ve deneyimlerim hakkında, bildiklerim hakkında yazmaya karar verdim. ve kendi gözlerimle gördüklerim. Bana göre geri kalan her şey edebiyattır ve ben edebiyatla ilgilenmiyorum.”
İnsanların konuşuyormuş gibi yazma özgürlüğünü savunmak ve bu nedenle sansüre maruz kaldıklarını düşünmek; Metinlerini okuyanların ahlaki çöküntülerinden ya da bunalımlarından korkmayan Miller, insanların birbirini yargılamayı, kınamayı ve parçalamayı bırakması gerektiğini söylüyor ve kendisini edebiyata, yazmaya iten şeyin ne olduğunu ve çabalarını okuyucuya şöyle açıklıyor: “İtiraf etmeliyim ki yazmaya yöneldim çünkü bu benim için tek çıkış yoluydu, güçlerime layık tek işti. Aslında özgürlüğe giden tüm diğer yolları denemiştim. Sözde gerçeklik dünyasında başarısız olmuştum. kendi isteğim, beceriksiz olduğum için değil Yazmak bir ‘kaçış’ değildi, günlük gerçeklikten uzaktı Durmanın bir yolu değildi; daha ziyade tuzlu havuza daha derin bir dalıştı – kaynağa bir dalıştı. Her zaman hareket ve türbülansın olduğu yerde su her zaman yenilenir.”
